De kwestie van microplastics en hun impact op het milieu in het algemeen, en op de mens in het bijzonder, wordt momenteel actief onderzocht en besproken. Ook cosmetica blijft hierbij niet buiten schot.
Feit: de grootste bronnen van microplastics in het milieu zijn visnetten, gewassen kleding (vezels bevatten microplastics) en plastic flessen. Cosmetica staat ongeveer op de tiende plaats in deze lijst.
Microplastics komen vooral via afvalwater in het menselijk lichaam terecht, afkomstig van bovengenoemde bronnen. De kritiek op cosmetica, en in het bijzonder op zonnebrandcrèmes, is in dit verband overdreven en zorgt helaas voor onnodige ongerustheid.
De meeste microplastics vind je in decoratieve cosmetica. Ze worden daar gebruikt voor sensorisch effect – aangename texturen en het mooie visuele resultaat op de huid (opmerking van de redactie). Overigens klopt de stelling dat ‘microplastic goedkoop is’ niet; het is vaak juist duur.
Er is een studie (te vinden onder de originele titel Assessment of human dermal absorption of flame retardant additives in polyethylene and polypropylene microplastics using 3D human skin equivalent models), waarin celculturen (modellen die erkend zijn als alternatief voor onderzoek) werden behandeld met verschillende stoffen (bronnen van microplastics – opmerking: deze komen vooral voor in textiel, niet in cosmetica).
Er werd geëxperimenteerd met wat er gebeurt wanneer droge of vochtige huid 24 uur lang wordt bedekt met textiel dat microplastics en brandvertragers bevat.
Wat bleek: het systemische effect (het effect op het hele lichaam – red.) was zeer beperkt. De stoffen werden niet in het lichaam aangetroffen, al zou dat onder bepaalde omstandigheden mogelijk kunnen zijn. De voorwaarden: de huid moet sterk gehydrateerd zijn (door het occlusie-effect, d.w.z. een afsluitende laag) en de desquamatie (afschilfering) moet verstoord zijn. In dat geval kunnen sommige vormen van microplastics worden opgenomen. Dit komt niet helemaal overeen met de realiteit, maar vormt wel een basis voor wetswijzigingen – wat positief is. Tegelijkertijd wordt dit experiment nu ook ingezet om angst aan te jagen.
Een andere studie, uitgevoerd door Koreaanse onderzoekers, onderzocht de impact van microplastics op de huid. Zij stelden dat microplastics in hoge doses de productie van inflammatoire cytokinen kunnen stimuleren, mits de stof in aanzienlijke hoeveelheden doordringt tot levende keratinocyten of fibroblasten – wat simpelweg onmogelijk is wanneer de stof alleen extern met de huid in contact komt.
Kun je microplastics herkennen aan de INCI-lijst? Sommige chemische componenten zijn altijd microplastics: bijvoorbeeld nylon – dat komt nog steeds voor in decoratieve producten, maar zal in de toekomst worden verboden.
Of polypropyleen (vroeger gebruikt in scrubs) – dat is al lang verboden en wordt niet meer toegepast. Copolymeren daarentegen zijn niet altijd microplastics, omdat oplosbaarheid en de grootte van de 'bouwstenen' (de deeltjes – red.) bepalend zijn. Polyquaterniums, die vaak genoemd worden in ‘bangmakerij’, zijn géén microplastics.
Auteur van het artikel: cosmetisch chemicus, Yuliia Gagarina
